Franciscus was een zoon van een rijke koopman in Assisi. Hij kwam tot het inzicht dat het rijke materialistische leven hem niet echt gelukkig maakte. Hij trok zich terug en begon te prediken voor de gewone mensen. Nu waren er in die tijd meer mensen die over het geloof predikten. Vaak waren opvattingen in strijd met de opvattingen van de Kerk. Dan sprak men van ketters. Omdat die bewust iets andere opvattingen hadden en ook uitdroegen, werden die mensen vervolgd: het waren in de ogen van de Kerk ketters.

Franciscus was geen ketter: Hij kreeg officieel toestemming van de paus om te preken. Hij verzamelde geleidelijk aan een aantal mensen om zich heen die het met hem eens waren. Ze leefden in armoede. Ze bedelden hun dagelijkse kost bij elkaar. Hun eigen leefwijze zagen ze als een voorbeeld voor de andere mensen. In hun prediking benadrukten ze het gevoel, de liefde voor God en alles wat hij geschapen had: mensen en dieren. Franciscus was een optimistisch iemand, en dat had een positieve uitwerking op het volk. Op deze manier waren er veel mensen die naar hem luisterden, en de Kerk vond het prima: op deze manier hadden de ketters geen vat op de mensen. De Franciscanen waren een wapen voor de Kerk in haar strijd tegen de ketters.

De Franciscanen predikten vooral in de steden. Daar hadden ze hun klooster en een eigen kerk. Van daaruit hielpen ze de mensen die ziek waren, stonden ze hun bij in problemen, en droegen de mis op.

Franciscus staat bekend als iemand die het gevoel in de godsdienst heeft gebracht. Niet alleen maar het afschrikwekkende van de godsdienst werd benadrukt, maar ook het gevoel: de liefde van God voor de mensen, het menselijke in Christus en zijn moeder Maria.

De prediking van Franciscus was volgens de legende ook gericht aan de vogels en de bloemen. Ook hen riep hen op om God lief te hebben en hem te gehoorzamen. Alle schepselen, dus ook de dieren en planten noemde hij "zijn broeders".

Alle mensen riep hij op om zich open te stellen voor de natuur: ook die was door God geschapen. God was immers in de natuur aanwezig !

Franciscus begon ook de eerste kerststallen te bouwen. Het kerstfeest werd een belangrijk feest. Christus werd als kind voorgesteld, en niet alleen meer als een strenge persoon en koning. Maria werd belangrijk: zij was moeder: de moeder van Christus. Zo werd ze ook afgebeeld in de beeldende kunst. Dat was heel herkenbaar voor de mensen. Ook kruisbeelden met een lijdende Christus verschenen: Christus als mens werd erdoor benadrukt.

Op deze manier werd het geloof menselijker: herkenbaarder door de menselijke emoties. Het volk werd hierdoor meer aangesproken. Niet de priesters zelf en de monniken: die hadden de oude opvatting nog: het geloof waarin God als machtige koning en heerser werd gezien. Toch waren die twee opvattingen niet met elkaar in tegenspraak. Het volkse benadrukt de menselijke kant, de monniken en priesters de theologische.

Franciscus nam Christus als zijn voorbeeld. Hij identificeerde zich zo met hem, dat hij net voor zijn dood de 5 kruiswonden kreeg: in elke hand, in elke voet, en in zijn zij. Na zijn leven werd Franciscus een volksheilige. Zijn leven werd in grote frescoseries (Muurschilderingen) afgebeeld. Dat gebeurde o.a. in Assisi en Padua. In die series werd hij vergeleken met Christus.

De kerken van de bedelorden zijn heel sober. Het ideaal van de armoede komt ook hierin tot uiting. De nadruk ligt op het geestelijk aspect. Verder staat Franciscus aan de wieg van de eerste gezongen muziek in de volkstaal i.p.v. het Latijn.. Het zijn vooral lofprijzingen (lauden).

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 voor havo en vwo in het profiel C&M..  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Samenstelling: H v Oirschot.Sint Janslyceum Den Bosch

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven: het Nederlandse onderwijs is een kale kip en daar valt dus niets te plukken. 

02/17/2018 update